RUU Pembaharuan Semula Bandar (URA): Implikasi, Kepentingan, dan Cabaran bagi Kerajaan MADANI
Rang Undang-Undang (RUU) Pembaharuan Semula Bandar (URA) telah menjadi topik hangat di Malaysia kerana impaknya yang luas terhadap pembangunan bandar, pemilik tanah, pemaju hartanah, dan masyarakat setempat. Kerajaan MADANI di bawah kepimpinan Perdana Menteri Datuk Seri Anwar Ibrahim telah memberikan penekanan terhadap pembangunan inklusif, mampan, dan berdaya tahan. Dalam konteks ini, pembaharuan semula bandar memainkan peranan penting untuk memastikan bandar-bandar Malaysia kekal kompetitif, efisien, dan mesra rakyat. Artikel ini akan membincangkan secara terperinci mengenai kepentingan RUU URA, manfaatnya kepada pelbagai pihak, serta cabaran yang perlu ditangani oleh kerajaan.
Apa Itu RUU Pembaharuan Semula Bandar (URA)?
RUU URA bertujuan untuk menyediakan kerangka perundangan yang membolehkan kerajaan dan pihak berkepentingan menjalankan pembaharuan semula bandar secara teratur, adil, dan mampan. Pembaharuan semula bandar merujuk kepada proses penstrukturan semula kawasan bandar yang mengalami kemerosotan dari segi ekonomi, sosial, dan fizikal. Ia melibatkan penggantian bangunan usang, peningkatan infrastruktur, serta pemodenan kawasan kediaman dan komersial bagi meningkatkan daya saing ekonomi dan kualiti hidup penduduk.
RUU ini akan menetapkan prosedur untuk mengenal pasti kawasan yang memerlukan pembaharuan, kaedah perundingan dengan pemilik tanah, dan mekanisme pampasan serta pemindahan penduduk terlibat. Dengan adanya dasar yang kukuh, pembaharuan semula bandar dapat dilakukan secara lebih sistematik dan mengelakkan sebarang pertikaian undang-undang yang boleh menjejaskan pembangunan negara.
Kepentingan RUU URA kepada Kerajaan MADANI :
1. Meningkatkan Kualiti Hidup Penduduk Bandar
RUU URA membolehkan kerajaan mengatasi masalah setinggan, kesesakan, dan kemerosotan infrastruktur di bandar. Dengan perancangan yang baik, kerajaan boleh menyediakan perumahan berkualiti tinggi, akses kepada kemudahan awam, dan persekitaran yang lebih hijau serta lestari.
2. Menjana Pertumbuhan Ekonomi
Pembaharuan semula bandar dapat merangsang ekonomi melalui peningkatan aktiviti pembinaan, pelaburan dalam hartanah, dan penciptaan peluang pekerjaan. Kawasan yang diperbaharui akan menarik lebih banyak pelaburan domestik dan asing, seterusnya merancakkan pertumbuhan ekonomi bandar.
3. Menyokong Agenda Kemampanan dan Matlamat Pembangunan Mampan (SDG)
RUU ini sejajar dengan komitmen kerajaan MADANI terhadap pembangunan mampan. Melalui perancangan bandar yang lebih baik, kerajaan dapat mengurangkan jejak karbon, mempertingkatkan pengangkutan awam, dan memastikan penggunaan tanah yang lebih efisien.
4. Mengurangkan Masalah Sosial dan Jenayah
Kawasan bandar yang mengalami kemerosotan sering dikaitkan dengan kadar jenayah yang tinggi dan masalah sosial seperti pengangguran dan kemiskinan bandar. Pembaharuan semula bandar akan membantu mengurangkan kadar jenayah melalui persekitaran yang lebih baik, penciptaan peluang ekonomi, dan pembangunan komuniti yang lebih harmoni.
5. Mengoptimumkan Penggunaan Tanah Bandar
RUU URA memberi peluang kepada kerajaan untuk memaksimumkan penggunaan tanah yang tidak produktif. Kawasan yang kurang membangun boleh dijadikan pusat komersial, taman hijau, atau projek perumahan mampu milik yang dapat memenuhi keperluan masyarakat bandar.
Walaupun RUU URA membawa banyak manfaat, terdapat beberapa cabaran yang perlu ditangani oleh kerajaan sebelum ia dapat dilaksanakan dengan berkesan.
1. Bantahan Pemilik Tanah dan Penduduk
Salah satu cabaran utama ialah mendapatkan persetujuan pemilik tanah dan penduduk yang terjejas. Ramai pemilik tanah bimbang tentang nilai pampasan yang diberikan, manakala penduduk pula khuatir mengenai pemindahan mereka ke lokasi baharu yang mungkin tidak setanding dengan kediaman asal mereka.
2. Isu Pampasan dan Pemindahan Penduduk
Pampasan yang tidak adil boleh mencetuskan pertikaian undang-undang dan melambatkan proses pembaharuan semula bandar. Oleh itu, kerajaan perlu memastikan mekanisme pampasan yang adil serta menyediakan pelan pemindahan yang tidak membebankan penduduk terjejas.
3. Risiko Pengusiran Paksa
Terdapat kebimbangan bahawa RUU URA boleh disalahgunakan untuk mengusir penduduk miskin dari kawasan bandar demi memberi laluan kepada pembangunan elit. Kerajaan perlu memastikan bahawa hak penduduk bandar tetap terpelihara dan mereka diberikan pilihan yang adil.
4. Pembiayaan Projek
Pembaharuan semula bandar memerlukan pelaburan besar dari kerajaan dan sektor swasta. Oleh itu, kerajaan perlu mencari model pembiayaan yang berkesan untuk memastikan projek ini tidak membebankan kewangan negara tetapi pada masa yang sama memberikan pulangan sosial dan ekonomi yang tinggi.
5. Integrasi dengan Perancangan Bandar yang Lebih Besar
RUU URA perlu selari dengan pelan pembangunan bandar yang lebih luas bagi memastikan kesinambungan antara projek pembaharuan dengan pembangunan infrastruktur lain seperti jalan raya, pengangkutan awam, dan kemudahan awam.
Cadangan untuk Memastikan Kejayaan RUU URA
Bagi memastikan kejayaan pelaksanaan RUU URA, beberapa langkah boleh diambil oleh kerajaan:
1. Perundingan Awam yang Menyeluruh – Kerajaan perlu mengadakan sesi libat urus dengan semua pihak berkepentingan, termasuk pemilik tanah, penduduk, dan NGO bagi memastikan keperluan semua pihak dipertimbangkan.
2. Mekanisme Pampasan yang Adil – Menyediakan kaedah penilaian pampasan yang telus dan adil bagi mengelakkan ketidakpuasan hati pemilik tanah dan penduduk.
3. Sokongan Infrastruktur dan Pengangkutan Awam – Memastikan pembaharuan semula bandar disokong oleh sistem pengangkutan awam yang cekap bagi mengurangkan kesesakan dan meningkatkan aksesibiliti.
4. Pelaksanaan Secara Berperingkat – Memulakan projek perintis di beberapa kawasan bagi menilai keberkesanan pendekatan sebelum diperluaskan ke seluruh negara.
5. Kerjasama dengan Sektor Swasta – Menggalakkan kerjasama strategik dengan sektor swasta untuk mendapatkan sumber kewangan dan kepakaran dalam pembangunan bandar.
RUU Pembaharuan Semula Bandar (URA) merupakan satu langkah penting ke arah pembangunan bandar yang lebih lestari, moden, dan inklusif. Ia memberikan peluang untuk meningkatkan kualiti hidup masyarakat bandar, menjana pertumbuhan ekonomi, dan mengoptimumkan penggunaan tanah di bandar. Namun, cabaran seperti bantahan penduduk, isu pampasan, dan risiko pengusiran paksa perlu ditangani dengan teliti agar pelaksanaannya dapat berjalan dengan lancar.
Bagi kerajaan MADANI, pelaksanaan RUU ini perlu dilakukan dengan pendekatan yang berhati-hati, adil, dan inklusif bagi memastikan objektif pembangunan mampan tercapai tanpa mengabaikan hak rakyat. Dengan strategi yang baik, pembaharuan semula bandar boleh menjadi satu kejayaan besar yang membawa manfaat kepada semua pihak dan meletakkan Malaysia sebagai contoh negara yang mengamalkan perancangan bandar yang mampan dan berdaya tahan.
Datuk Dr Alexander Noor
Kuala Lumpur
4 Mac 2025
